In België is er leerplicht, geen schoolplicht. Je moet je kind wel laten leren, maar hoeft het niet naar school te laten gaan. In plaats van je kind naar een erkende school in Vlaanderen of Brussel te sturen, kan je ook huisonderwijs organiseren.
Voorwaarden
De bedoeling van huisonderwijs is:
- De persoonlijkheid, talenten en geestelijke en lichamelijke vermogens van je kind ontplooien
- Je kind respect bijbrengen voor de rechten van de mens en de fundamentele vrijheid
- Je kind respect bijbrengen voor zijn of haar culturele waarden en die van anderen
- Je kind voorbereiden op een actief leven als volwassene
De overheid legt geen verplichte vakken, boeken of leerplannen vast voor huisonderwijs.
Om een diploma te behalen, moet je de onderwijsdoelen halen. De koepels en netten vertalen die in leerplannen. Je kan ervoor kiezen om je te baseren op een leerplan van een onderwijskoepel of -net. Het is ook belangrijk dat je je laat leiden door het beoordelingskader van de onderwijsinspectie.
Examens afleggen via de Examencommissie
Om een diploma of getuigschrift te behalen, moeten je kind op vaste tijdstippen examens afleggen bij de Examencommissie basisonderwijs of bij de Examencommissie secundair onderwijs.
Inschrijven
Bij de Examencommissie basisonderwijs moet je je kind inschrijven in het schooljaar waarin het voor 1 januari 11 jaar wordt.
- Voorbeeld: je kind wordt 11 in 2024. Je moet het voor 1 juni 2025 inschrijven.
Bij de Examencommissie secundair onderwijs moet je je kind inschrijven ten laatste in het schooljaar waarin het voor 1 januari 15 jaar wordt.
- Voorbeeld: je kind wordt 15 in 2024. Je moet het ten laatste tijdens het schooljaar 2024-2025 inschrijven.
Schrijf je je kind te laat in, dan ben je verplicht het in een erkende school in te schrijven.
Getuigschriften behalen
Om huisonderwijs te mogen blijven volgen, moet je kind de getuigschriften basisonderwijs en 1ste graad secundair onderwijs behalen.
Getuigschrift basisonderwijs
Ten laatste in het schooljaar waarin je kind voor 1 januari 13 jaar wordt, moet je kind het getuigschrift basisonderwijs behalen.
- Voorbeeld 1: je kind wordt 13 in 2024. Het moet het getuigschrift ten laatste in juni 2025 behalen.
- Voorbeeld 2: je kind wordt 13 in 2025. Het moet het getuigschrift ten laatste in juni 2026 behalen.
Behaalt je kind het getuigschrift basisonderwijs dan niet? Dan moet je het inschrijven in een erkende school.
Getuigschrift 1ste graad secundair onderwijs
Ten laatste in het schooljaar waarin je kind voor 1 januari 16 jaar wordt, moet het minstens het getuigschrift van de 1ste graad secundair onderwijs behalen.
- Voorbeeld 1: je kind wordt 16 in 2024. Het moet het getuigschrift eerste graad secundair onderwijs ten laatste tijdens het schooljaar 2024-2025 behalen.
- Voorbeeld 2: je kind wordt 16 in 2025. Je kind moet het getuigschrift eerste graad secundair onderwijs ten laatste tijdens het schooljaar 2025-2026 behalen.
Controle door de onderwijsinspectie
De onderwijsinspectie komt controleren of het huisonderwijs aan de minimumeisen voldoet. Blijkt bij 2 opeenvolgende controles dat jouw huisonderwijs niet voldoet? Dan ben je verplicht je kind te in te schrijven in een school.
Ben je niet akkoord met de beslissing van de onderwijsinspectie dat het huisonderwijs niet aan de minimumeisen voldoet en je kind in een erkende school les moet volgen? Dan kan je klacht indienen via meldpunt@onderwijsinspectie.be.
Medisch onderzoek bij een CLB
Je kind moet verplicht naar de systematische contacten (medisch onderzoek) bij een centrum voor leerlingenbegeleiding gaan. Dat CLB mag je zelf kiezen. Je kan je kind daar ook de vaccins laten geven die de overheid aanbeveelt.
Geen dubbele inschrijving
Je mag je kind niet tegelijk in een school inschrijven en huisonderwijs laten volgen.
Procedure
Aanmelding via een verklaring van huisonderwijs
Als je huisonderwijs wil organiseren, dan breng je ten laatste op de 3de schooldag van het schooljaar het Agentschap voor Onderwijsdiensten (AGODI) hiervan op de hoogte:
- Je meldt je kind aan via het Loket Huisonderwijs
Of
- Je vult een verklaring van huisonderwijs in met de gevraagde informatie over het huisonderwijs, tekent het document en bezorgt het aan het agentschap via e-mail of post.
Zolang je kind huisonderwijs volgt, moet je het bij het begin van elk schooljaar opnieuw aanmelden via het Loket Huisonderwijs of het formulier.
Huisonderwijs organiseren
Huisonderwijs kan je op verschillende manieren organiseren:
- Individueel huisonderwijs: je geeft zelf les of doet beroep op een privéleraar.
- Collectief huisonderwijs: je kind gaat naar een privéschool, of je organiseert met een aantal ouders samen huisonderwijs voor een aantal kinderen.
Jij of de privéleraar moeten geen specifiek diploma hebben om les te geven.
Je mag zelf kiezen hoe je de dagen en het jaar invult.
Er zijn geen verplichte vakken, boeken of leerplannen.
Kostprijs
KostenJe draagt de kosten voor het huisonderwijs volledig zelf. Je krijgt ook geen schooltoeslag.
Uitzonderingen
Overstappen naar huisonderwijs tijdens het schooljaar
Huisonderwijs start bij het begin van het schooljaar. Dat betekent: leerlingen kunnen in de loop van het schooljaar niet overstappen van onderwijs op school naar huisonderwijs.
In 3 gevallen kunnen kinderen wél overstappen tijdens het schooljaar:
- Je domicilieert je kind in de loop van het schooljaar in het Vlaams Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- Je kind gaat in de loop van het schooljaar naar het buitenland, maar blijft gedomicilieerd in het Vlaams Gewest of het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
- Je brengt het centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) op de hoogte van je plannen om over te stappen naar huisonderwijs. Dient het CLB binnen de 10 werkdagen geen gemotiveerd bezwaar in bij AGODI, dan kan je in de loop van het schooljaar starten met huisonderwijs.
Bespreek een overstap naar huisonderwijs tijdens het schooljaar altijd eerst goed met de school en het CLB.
Let op: je kind mag niet dubbel ingeschreven zijn in een school en in huisonderwijs. Daarom zal de school je kind uitschrijven als het naar huisonderwijs overstapt.
Stoppen met huisonderwijs tijdens het schooljaar
Zet je het huisonderwijs tijdens het schooljaar stop? Schrijf je kind dan in een erkende school in, vraag een attest van inschrijving en bezorg dat met de vermelding ‘stopzetting huisonderwijs’ aan de cel huisonderwijs van het Agentschap voor Onderwijsdiensten.
- E-mail: huisonderwijs.agodi@vlaanderen.be
- Post: Cel huisonderwijs, Hendrik Consciencegebouw, Koning Albert II-laan 15, 1210 Brussel
Vrijstelling van examens
Heeft je kind een mentale beperking of een ernstige leerstoornis en kan het daardoor de examens niet met succes afleggen? Vraag dan bij een centrum voor leerlingenbegeleiding (CLB) een vrijstelling aan. Dan hoeft het geen examens af te leggen.
Huisonderwijs volgen in het buitenland
Woon je in het buitenland en ben je daar gedomicilieerd? Dan moet je de regels over leerplicht en huisonderwijs van dat land volgen.
Woon je in het buitenland en blijf je in het Vlaams Gewest of Brussels Hoofdstedelijk Gewest gedomicilieerd? Dan valt je kind onder de Belgische leerplicht en moet je het Agentschap voor Onderwijsdiensten op de hoogte brengen dat je kind huisonderwijs volgt.
Huisonderwijs volgen als volwassene
Ook als volwassene kan je huisonderwijs volgen en de examens van de examencommissies afleggen. Omdat je niet meer onder de leerplicht valt, hoef je geen verklaring van huisonderwijs meer in te dienen.
Huisonderwijs voor kinderen uit Oekraïne
Ben je ouder of andere belanghebbende van een kind dat voor de oorlog in Oekraïne gevlucht is? Dan zijn er verschillen in de procedure om het kind aan te melden en de voorwaarden waaraan huisonderwijs moet voldoen.